تلفات 16 هزارنفری جاده‌‌ها، خروجی برنامه‌های کوتاه و کم‌هزینه است

رئیس هیئت‌مدیره جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها هشدار داد که ناقوس مرگ در جاده های کشور به صدا درآمده است.

 

به گزارش خبرنگار تین نیوز رئیس هیئت‌مدیره جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها با اشاره به انتشار آمار سالیانه تصادفات و تلفات رانندگی در سال 96 از سوی پزشکی قانونی گفت: ارائه آمار کشته‌ها می‌تواند یک هشدار برای خطر موجود باشد، اما متأسفانه ارائه آمار افزایش کشته‌های جاده‌ای برای مردم و مدیران تبدیل به یک عادت شده است.

 

بخارایی در تحلیل این گزارش که از رشد 1.7 درصدی تلفات رانندگی خبر می‌دهد، گفت: نباید نگاهمان به آمار 2 درصدی افزایش تلفات باشد بلکه باید از این زاویه به موضوع نگاه کنیم که در سال 96 بیش از 16 هزار نفر در جاده‌های کشور کشته‌شده‌اند.

 

وی با توضیح اینکه این رقم در سال 95 بیش از 15 هزار نفر بوده است، گفت: این ارقام وحشتناک است و وضعیت را باید این‌گونه توصیف کرد که ناقوس مرگ در جاده‌های کشور به صدا درآمده است.

 

بخارایی با طرح این سؤال که مگر آمار 15 هزار نفر کشته در سال کم است که نسبت به آن حساس نباشیم و بخواهیم نسبت به آمار 16 هزار نفر حساسیت داشته باشیم؟ ادامه داد: حداقل 10 درصد از این رقم مصدومان، دچار معلولیت قطعی و دائمی می‌شوند که خود بحرانی برای وضعیت سلامت کشور است.

 

وی ادامه داد: آمار 16 هزارنفری کشته‌شدگان جاده‌ ای در حالی منتشر می‌شود که در سال‌های قبل هم هیچ برنامه جدی و تدبیری برای دست یافتن به ایمنی انجام نشد.

 

بخارایی با تأکید بر اینکه ایمنی دست‌یافتنی است و باید برای آن برنامه‌ریزی کرد و بودجه داشت گفت: نیازمند برنامه آموزشی بلندمدت، اصلاح وضعیت فنی خودروها و حذف نقاط پرحادثه هستیم که تمام این برنامه‌ها نیازمند صرف هزینه‌های زیاد است. مشکل این است که به برنامه‌های کم‌هزینه و مقطعی اکتفا می‌کنیم و نگاه ویژه‌ای به ایمنی نداریم.

 

رئیس هیئت‌مدیره جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها با بیان اینکه متأسفانه به آمار و ارقام تلفات عادت کرده‌ایم و تنها آن را می‌بینم و حس نمی‌کنیم، ادامه داد: بیش از 70 درصد کشته‌شدگان جاده‌ای سرپرست خانوار هستند که در پی این اتفاق بحران‌های اجتماعی زیادی به وجود می‌آید.

 

وی تأکید کرد که مدیریت حمل‌ونقل کشور و مجموعه‌های دست انکار ایمنی همه باید به‌صورت جدی روی موضوع ایمنی و آموزش ان کار کنند و حتی جلسه مدیریت بحران تشکیل شود.

مرگ در کمین رانندگان ایرانی و رتبه ۱۸۹ در میان ۱۹۰ کشور

آمارها نشان می دهد در دنیا به ازای هر ۱۰ هزار خودرو حدود ۹ نفر کشته می‌شوند، در حالی که ایران به ازای این تعداد خودرو، ۳۷ تن کشته می شوند.  
اگر میانگین ۲۳ تا ۲۷ هزار کشته در حوادث رانندگی در طول سال را همراه با میانگین ۲۵۰ هزار زخمی این حوادث در نظر بگیریم، گویی هر سال در ایران یک زلزله بزرگ با این مقدار کشته و زخمی اتفاق می‌افتد. هم‌چنین تعداد تلفات جاده‌اي كشور در سال با تلفات يك جنگ تمام عيار برابري ‌مي‌كند.  
در ۷ ماهه اول سال ۹۲ روزانه حدود ۵۴ نفر در ایران بر اثر حوادث جاده‌ای جان خود را از دست داده‌اند. طبق اعلام سازمان پزشکی قانونی در ۷ ماهه اول ۹۲ در حدود ۱۱ هزار نفر بر اثر حوادث جاده‌ای فوت و ۲۰۴ هزار و ۷۴۱ نفر مصدوم شده‌اند.  
وضعیت نامناسب حوادث جاده‌ای کشور ما باعث شده بانک جهانی در بررسی و مطالعات خود، وضعیت حوادث جاده‌ای ایران را بحرانی عنوان کند. بر اساس اعلام پژوهشكده بيمه مركزي ايران، کشور ما از نظر تصادفات ناايمن رانندگي در بين ۱۹۰ كشور جهان، رتبه ۱۸۹ را به‌ خود اختصاص داده و از اين جهت، تنها كشور سيرالئون در غرب قاره آفريقا است كه وضعيت نامناسب‌تري نسبت به ايران دارد.  
در مقایسه با برخی از کشورهای آسیایی می‌توان گفت ميزان تلفات تصادفات رانندگی در ايران ۲۵ برابر ژاپن و ۲ برابر ترکيه است.  
بر اساس آمارهای موجود، خودروهای سبک و سنگین در ایران تا ۱۰۰ برابر بیش‌تر از برخی کشورهای دنیا با یکدیگر برخورد می‌کنند. به عنوان مثال در انگلستان با وجودی که تا سه برابر بیشتر از ایران خودرو وجود دارد، میزان بروز تصادفات تا ۳۲ برابر کمتر است. یعنی می‌توان گفت به نسبت خودروهای موجود در ایران، حدود ۱۰۰ برابر بیش‌تر از انگلستان تصادفات رانندگی رخ می‌دهد.  
پیشگیری و مقررات پیشگیرانه

 
دکتر احمد شجاعی رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور، گفت: برای جلوگیری از تصادف‌های جاده‌ای در کشور بحث پیشگیری و مقررات پیشگیرانه بسیار موثر است و باید به آن توجه شود. رانندگی شغلی است که فرد باید به طور کامل بر آن تسلط داشته باشد، بتوانید سریع تصمیم بگیرد و از شرایط غیر منتظره به نحو مطلوب استفاده کند تا حادثه‌ای رخ ندهد یا اگر هم حادثه‌ای رخ داد کم‌ترین خسارت را داشته باشد.  
هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی تصادفات

 
بر اساس این گزارش حوادث رانندگی علاوه بر زیان‌های بسیار اجتماعی، ضررهای اقتصادی بی‌شماری نیز دارد. طبق آمارها روزانه ۳۲ ميليارد تومان ضرر اقتصادي ناشي از تصادفات را متحمل مي‌شويم. مرکز پژوهش‌های مجلس در آخرین گزارش خود از تصادف‌های جاده‌ای برآورد کرده است، هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی تصادفات رانندگی حدود ۸ درصد تولید ناخالص داخلی است. هزینه مورد نظر در سال ۱۳۹۰ در حدود ۵۱ هزار و ۹۱۰ میلیارد تومان است.  
به این اعداد و ارقام اضافه کنیم؛ هزینه درمانی سالانه ۱۱ هزار میلیارد ریالی افرادی که بر اثر تصادف مصدوم شده‌اند و هزینه ۱۸۰ میلیون تومانی هر فرد کشته شده در تصادفات و هزینه ۲۸۰ میلیون تومانی هر معلول بر اثر تصادف‌های جاده‌ای. بر همین اساس اگر بخواهیم هزینه حوادث رانندگی در سال ۱۳۹۰ را تخمین بزنیم نزدیک به ۵۱ هزار و ۹۱۰ میلیارد تومان می‌شود.  
اگر بخواهیم به نوعی برای روشن شدن ابعاد موضوع این هزینه را با دیگر هزینه‌های ساخت و ساز در کشور مقایسه کنیم، باید گفت با این پول می‌توان می‌توان ۷۸ مدرسه ساخت که در مجموع ۱۰۰۹ کلاس درس دارند. همچنین با این پول می‌توان به بیش از ۸۰۰ هزار زوج جوان تسهیلات ازدواج داد.  
عامل انسانی علل بروز بسیاری از تصادفات

 
سردار محمدرضا مهماندار معاون عملیات ترافیک پلیس راهور ناجا و از اعضای شورای سیاست‌گذاری چهارمین کنفرانس بین‌المللی حوادث رانندگی و جاده‌ای در این باره معتقد است: در مجموع علل حوادث رانندگی و جاده‌ای به سه عامل بر می‌گردد که به عنوان عوامل وقوع حوادث به حساب می‌آیند. انسان، راه و وسیله نقلیه این سه عامل هستند. مهمترین عامل تأثیرگذار در بروز حوادث رانندگی و جاده‌ای که در تحقیقات مختلف به آن پرداخته شده، عامل انسانی است که درصد بالایی از تصادفات به این عامل برمی‌گردد.  
این در حالی است که عوامل ایجاد تصادفات رانندگی و جاده‌ای همان‌طور که می‌توانند شرایط را بهبود ببخشند، از طرف دیگر می‌توانند باعث تشدید خسارات شوند و خطر را افزایش دهند. برای نمونه، اگر انسان خطا کند، یک راه ایمن می‌تواند خسارت وارده و به ویژه خطرات جسمی را کاهش دهد. خلاف این امر نیز می‌تواند اتفاق بیفتد. گاهی ممکن است وسیله نقلیه یا راه، ایمن نباشد که در این حالت، هوشیاری راننده و عامل انسانی می‌تواند احتمال بروز تصادفات را کاهش دهد.  
در نتیجه باید ابزار لازم در ایمنی راه و وسیله نقلیه بیش‌تر مورد استفاده قرار بگیرد و در راستای پوشش خطای انسانی باشد، اما از آن طرف نباید از تأثیر آموزش و فرهنگ‌سازی در عامل انسانی غافل شد.  
لزوم توجه به زیرساخت های جاده ای

 
بر اساس نظر کارشناسان به طور کلی هر تصادفی که صورت می‌گیرد بر اثر ۴ عامل انسان، جاده، وسیله نقلیه و محیط صورت می‌گیرد. جاده‌ها و راه‌های کشور ما در بسیاری از مناطق کشور به خصوص در مناطق کویری، جنگلی و کوهستانی با ایرادهای بسیار جدی ساختاری مواجهند که برخی از  این مشکلات اصلاح‌پذیر نیست و نیازمند تغییر زیر ساخت‌ها است. در حالی که باید بدانیم جزای یک اشتباه رانندگی مرگ نیست و جاده باید فرصت جبران اشتباه را به راننده بدهد.  
بر اساس آمار، بررسی میزان عوامل تاثیرگذار در تصادف‌های کشور، ۵۲ درصد انسان،۳۰ درصد مشكلات جاده‌ای و ۱۳ درصد نقص فنی خودروها در تصادفات رانندگی نقش دارند.  
بر اساس تحقیقات به عمل آمده توسط کارشناسان اداره راهور پلیس راهنمایی و رانندگی در سال ۹۳ نزدیک به ۱۵۶ هزار تصادف در جاده‌های کشور ثبت شده که ۵۴ هزار مورد تصادف که نزدیک به یک سوم کل تصادفات را تشکیل می‌دهد مربوط به عوامل ناشی از مشکلات مربوط به جاده‌ها بوده است.  
در این میان حدود ۸۱ هزار تصادف که نزدیک به نیمی از کل تصادفات جاده‌ای سال ۹۳ را شامل می‌شود ناشی از اشتباهات انسانی بوده است.  
کارشناسان معتقدند که وضعیت هندسی جاده‌ها یکی از اصلی‌ترین عوامل تصادفات جاده‌ای است و رسیدگی به این موضوع خارج از کنترل پلیس و در حوزه اختیارات و فعالیت‌های وزارت راه است.  
یکی دیگر از مشکلات جاده‌ای در کشور ما مربوط به مشکلات جاده‌های روستایی است. به این مفهوم که بیش‌تر جاده‌های فرعی روستایی نیازمند تسطیح و شن‌پاشی است و راه‌های اصلی روستایی نیازمند عملیات بهسازی و آسفالت است. متاسفانه جاده‌های بخش قابل‌توجهی از راه‌های روستایی و حتی برخی از شهرهای کوچک کشور نامناسب و دسترسی به آنها بر اثر تغییراتی محیطی و آب و هوایی از جمله بارندگی، سرما، توفان و باد شدید یا مه‌گرفتگی امکان‌پذیر نیست. به گونه‌ای که در فصل‌های مختلف سال ارتباط این مناطق با جاده‌ها و شهرهای بزرگ کشور قطع می‌شود و افراد در حال تردد در این جاده‌ها در راه می‌مانند.  
مشکل بزرگ دیگر وجود مشکل در روشنایی جاده‌ها است. کمبود یا نبود علایم رانندگی و شب‌نما نبودن بسیاری از آنها، نبود یا وجود اشکال در گارد ریل و استفاده نکردن از گارد ریل فنری، نبود امکانات جدا کننده مسیرهای رفت و برگشت در تعدادی از جاده‌های کشور و مشکلات آسفالت و آب گرفتگی از جمله مشکلاتی است که موجب نا امن شدن جاده‌های کشور می‌َشود.  
بر اساس اعلام عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، طی ده سال گذشته سرمایه‌گذاری بسیار کمی در بخش نگهداری جاده‌ها کشور انجام شده است. به همین خاطر امروز بیش از ۴۰ درصد از جاده‌های کشور در وضعیت نامناسبی قرار دارند و برای روکش آسفالت آنها به طور یک‌جا، هزاران میلیارد تومان بودجه لازم است.  
البته وزارت راه در این زمینه در سال ۹۳ اقدام‌های مناسبی انجام داده و میزان روکش آسفالت در سال گذشته بیش از ۱۰۰ درصد افزایش داشته است. در زمینه روشنایی جاده‌ها نیز، بر اساس قانون مصوب تنها روشنایی تونل‌ها و گردنه‌های مه‌گیر باید از سوی وزارت راه تامین شود و باقی مسیر باید توسط نور خودروها صورت بگیرد.  
به گفته وزیر راه اولین اولویت وزارت راه، گسترش ITS به منظور مدیریت راه‌های کشور بود که با توجه به قرارداد نصب ۱۸۸۰ دوربین نظارتی در ابتدای سال پس از گذشت دو سال و نیم، هر ۲۰ کیلومتر از راه‌های شریانی کشور که ۷۵ درصد ترافیک کشور را به خود اختصاص می‌دهند، به این سیستم مجهز خواهد شد. بهسازی و روکش آسفالت جاده‌ها در رفع نقاط حادثه‌خیز اولویت دوم وزارت راه است که بر این اساس، سال گذشته ۱۰ میلیون تن آسفالت ریخته شد و قرار است این میزان در سال ۹۴ به ۱۵ میلیون تن افزایش پیدا کند.  
برای تکمیل شبکه راه‌های کشور حدود ۲۰ هزار کیلومتر راه مورد نیاز است. به طور متوسط برای ساخت هر متر راه اصلی یک میلیون تومان، هر متر بزرگراه ۲ میلیون تومان و هر متر آزادراه ۳ میلیون تومان هزینه می‌شود. با ۵۱ هزار و ۹۱۰ میلیارد تومان می‌توان حدود ۲۶ هزار کیلومتر بزرگراه ساخت.  
تجربه کشورهای موفق از جمله سوئد نشان می‌دهد که اگر می‌خواهیم در کاهش تصادفات ترافیکی موفق باشیم باید سرعت ارتقای ایمنی راه و خودرو به طور همزمان و با یک سرعت افزایش پیدا کند.  
راهکارهای پیشگیری و کاهش تصادفات

 
بان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ را دهه اقدام برای ایمنی جاده‌ها به منظور نجات جان پنج میلیون نفر در جهان عنوان کرده است که در طول سال بر اثر تصادف‌ها و حوادث رانندگی کشته می‌شوند. با توجه به تاکید دبیر کل سازمان ملل کشورهای مختلف جهان موظف هستند با بررسی دقیق علت تصادفات جاده‌ای و بررسی میزان تاثیرگذاری راننده، جاده، وسیله نقلیه و محیط شرایط را به دقت بررسی کنند و با افزایش استانداردهای موجود، شرایط افزایش سلامت ساکنان زمین را فراهم بیاورند.

زلزله ای از جنس جاده های مرگ در ایران

هر سال در ایران زلزله‌ای بزرگی با تلفات ۲۳ تا ۲۷ هزار کشته و میانگین ۲۵۰ هزار زخمی رخ می‌دهد، زلزله ای نه از جنس لرزه بلکه از جنس برخورد، شکستن و واژگونی، در جمله ای کوتاه؛ زلزله‌ای از جنس تصادفات جاده‌ای.

به گزارش تسنیم، ایران در حوزه حمل و نقل یکی از بالاترین میزان فوت و مجروحیت را در جهان دارد. در حالیکه در دنیا به ازای هر 10 هزار خودرو حدود 9 نفر و در اتحادیه اروپا 13 نفر کشته می‌شوند، اما در ایران به ازای همان مقدار خودرو حدود 37 نفر جان می‌دهند. اگر میانگین 23 تا 27 هزار کشته در حوادث رانندگی در طول سال را همراه با میانگین 250 هزار زخمی این حوادث در نظر بگیریم، گویی هر سال در ایران یک زلزله بزرگ با این مقدار کشته و زخمی اتفاق می‌افتد. هم‌چنین تعداد تلفات جاده‌ای کشور در سال با تلفات یک جنگ تمام عیار برابری ‌می‌کند. برای نمونه، آمار کشته‌ها در 7 ماه نخست سال 92 نزدیک به 5،2 برابر تعداد سربازان کشته شده آمریکایی در جنگ عراق است.

در 7 ماهه اول سال 92 روزانه حدود 54 نفر در ایران بر اثر حوادث جاده‌ای جان خود را از دست دادند. طبق اعلام سازمان پزشکی قانونی در 7 ماهه اول 92 در حدود 11 هزار نفر بر اثر حوادث جاده‌ای فوت و 204 هزار و 741 نفر مصدوم شدند. یعنی در همین زمان در هر ساعت نزدیک به 5،2 نفر جان خود را از دست دادند!

وضعیت نامناسب حوادث جاده‌ای کشور ما باعث شده است بانک جهانی در بررسی و مطالعات خود، وضعیت حوادث جاده‌ای ایران را بحرانی عنوان کند. بر اساس اعلام پژوهشکده بیمه مرکزی ایران، کشور ما از نظر تصادف‌های ناایمن رانندگی در بین 190 کشور جهان، رتبه 189 را به‌خود اختصاص داده و از این جهت، تنها کشور سیرالئون در غرب قاره آفریقا است که وضعیت نامناسب‌تری نسبت به ایران دارد.

در مقایسه با برخی از کشورهای آسیایی می‌توان گفت میزان تلفات تصادفات رانندگی در ایران 25 برابر ژاپن و 2 برابر ترکیه است. بر اساس همین آمار، ناامن‌ترین جاده‌های دنیا برای رانندگی و بدترین آمار در زمینه میزان سوانح رانندگی در جهان متعلق به کشورهای اریتره، مصر، لیبی، افغانستان، عراق، نیجر، آنگولا، امارات، گامبیا، ایران و موریتانی است و امن‌ترین جاده‌های دنیا برای رانندگی را کشورهای سوئیس، سنگاپور، هلند، فنلاند، آلمان، نروژ و سوئد دارند.

بر اساس آمارهای موجود، خودروهای سبک و سنگین در ایران تا 100 برابر بیش‌تر از برخی کشورهای دنیا با یکدیگر برخورد می‌کنند. به عنوان مثال در انگلستان با وجودی که تا سه برابر بیش‌تر از ایران خودرو وجود دارد، میزان بروز تصادفات تا 32 برابر کم‌تر است. یعنی می‌توان گفت به نسبت خودروهای موجود در ایران، حدود 100 برابر بیش‌تر از انگلستان تصادفات رانندگی رخ می‌دهد.

در این زمینه محمدرضا احدی رئیس گروه پژوهشکده حمل و نقل مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و دبیر علمی چهارمین کنفرانس بین‌المللی حوادث رانندگی و جاده‌ای در رابطه با ایمنی راه‌ها که در ایجاد حوادث رانندگی تأثیر دارد،‌ اظهار می‌کند: با تلاش مسئولان، فعالان و متخصصان در زمینه ایمنی راه در یکی دو دهه گذشته فعالیت‌های پژوهشی و علمی مرتبط با ایمنی جاده‌ای توسعه بسیاری داشته است.

در این مدت ایران با نهادهای بین‌المللی مختلفی از جمله مجمع جهانی راه (پیارک)، بانک جهانی و سازمان بهداشت جهانی همکاری داشته است و متخصصان ما در عرصه‌های علمی مختلف از جمله همایش‌های بین‌المللی شرکت فعال داشتند. البته متأسفانه هنوز از ظرفیت‌های کامل انسانی و منابع موجود برای توسعه ایمنی راه استفاده مطلوب نشده است. دلیل این است که هنوز ایمنی راه به اولویت اول در بحث حمل‌ و نقل جاده‌ای تبدیل نشده و هنوز برای پیاده‌سازی دقیق سیستم‌های نوین نیاز به فعالیت است.

در این راستا احمد شجاعی رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور می‌گوید: برای جلوگیری از تصادف‌های جاده‌ای در کشور بحث پیشگیری و مقررات پیشگیرانه بسیار موثر است و باید به آن توجه شود. رانندگی شغلی است که فرد باید به طور کامل بر آن تسلط داشته باشد، بتوانید سریع تصمیم بگیرد و از شرایط غیر منتظره به نحو مطلوب استفاده کند تا حادثه‌ای رخ ندهد یا اگر هم حادثه‌ای رخ داد کم‌ترین خسارت را داشته باشد.

هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی تصادفات

حوادث رانندگی علاوه بر زیان‌های بسیار اجتماعی، ضررهای اقتصادی بی‌شماری نیز دارد. طبق آمارها روزانه 32 میلیارد تومان ضرر اقتصادی ناشی از تصادفات را متحمل می‌شویم. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در آخرین گزارش خود از تصادف‌های جاده‌ای برآورد کرده است، هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی تصادفات رانندگی حدود 8 درصد تولید ناخالص داخلی است. هزینه مورد نظر در سال 1390 در حدود 51 هزار و 910 میلیارد تومان است.

به این اعداد و ارقام اضافه کنیم؛ هزینه درمانی سالانه 11 هزار میلیارد ریالی افرادی که بر اثر تصادف مصدوم شدند و هزینه 180 میلیون تومانی هر فرد کشته شده در تصادفات و هزینه 280 میلیون تومانی هر معلول بر اثر تصادف‌های جاده‌ای. بر همین اساس اگر بخواهیم هزینه حوادث رانندگی در سال 1390 را تخمین بزنیم نزدیک به 51 هزار و 910 میلیارد تومان می‌شود.

اگر بخواهیم به نوعی برای روشن شدن ابعاد موضوع این هزینه را با دیگر هزینه‌های ساخت و ساز در کشور مقایسه کنیم، باید گفت با این پول می‌توان 78 مدرسه ساخت که در مجموع 1009 کلاس درس دارند. همچنین با این پول می‌توان به بیش از 800 هزار زوج جوان تسهیلات ازدواج داد.

در این زمینه علی نادران معاون پژوهشی مرکز تحقیقات ایمنی کاربردی حمل و نقل جاده‌ای دانشگاه علم و صنعت در رابطه با راهکارهای کاهش تصادف‌ها عنوان می‌کند: واقعیت عمومی این است که همه چیز به انسان‌ها مربوط است. یعنی اگر مردم به این درک برسند که خودروی‌شان ایمن نیست باید در رانندگی احتیاط کنند یا اگر احساس کردند جاده‌‌ای ایمن نیست باید به گونه‌ای رانندگی کنند که احتمال به وجود آمدن تصادفات کاهش یابد. اگر مردم نگاهی جدی به این موضوع داشته باشند و بدانند که تصادف برای همه اتفاق می‌افتد بدون شک بهتر عمل خواهند کرد. همان‌طور که از معنی تصادف بر می‌آید، اتفاقی است که نمی‌توان آن را پیش‌بینی کرد و در صورت بی‌احتیاطی هر لحظه ممکن است، رخ بدهد.

من به این موضوع اعتقاد ندارم که خودروی ایمن، احتمال تصادفات جاده‌ای و رانندگی را به صفر می‌رساند. در تمام دنیا چنین اتفاق‌هایی می‌افتد حتی در کشور‌هایی که خودرو‌های ایمن دارند و جاده‌های ایمن طراحی کردند.

در این راستا سردار محمدرضا مهماندار معاون عملیات ترافیک پلیس راهور ناجا و از اعضای شورای سیاست‌گذاری چهارمین کنفرانس بین‌المللی حوادث رانندگی و جاده‌ای می‌گوید: در مجموع علل حوادث رانندگی و جاده‌ای به 3 عامل بر می‌گردد که به عنوان عوامل وقوع حوادث به حساب می‌آیند. انسان، راه و وسیله نقلیه این 3 عامل هستند. مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در ایجاد حوادث رانندگی و جاده‌ای که در تحقیقات مختلف به آن پرداخته شده، عامل انسانی است که درصد بالایی از تصادفات به این عامل برمی‌گردد.

این در حالی است که عوامل ایجاد تصادفات رانندگی و جاده‌ای همان‌طور که می‌توانند شرایط را بهبود ببخشند، از طرف دیگر می‌توانند باعث تشدید خسارات شوند و خطر را افزایش دهند. برای نمونه، اگر انسان خطا کند، یک راه ایمن می‌تواند خسارت وارده و به ویژه خطرات جسمی را کاهش دهد. خلاف این امر نیز می‌تواند اتفاق بیفتد. گاهی ممکن است وسیله نقلیه یا راه، ایمن نباشد که در این حالت، هوشیاری راننده و عامل انسانی می‌تواند احتمال بروز تصادفات را کاهش دهد.

در نتیجه باید ابزار لازم در ایمنی راه و وسیله نقلیه بیش‌تر مورد استفاده قرار بگیرد و در راستای پوشش خطای انسانی باشد، اما از آن طرف نباید از تأثیر آموزش و فرهنگ‌سازی در عامل انسانی غافل شد.

جاده‌های ایران نیازمند ساخت و ساز جدی است

بر اساس نظر کارشناسان به طور کلی هر تصادفی که صورت می‌گیرد بر اثر 4 عامل انسان، جاده، وسیله نقلیه و محیط صورت می‌گیرد. جاده‌ها و راه‌های کشور ما در بسیاری از مناطق کشور به خصوص در مناطق کویری، جنگلی و کوهستانی با ایرادهای بسیار جدی ساختاری مواجهند که برخی از  این مشکلات اصلاح‌پذیر نیست و نیازمند تغییر زیر ساخت‌ها است. در حالی که باید بدانیم جزای یک اشتباه رانندگی مرگ نیست و جاده باید فرصت جبران اشتباه را به راننده بدهد.

بر اساس آمار، بررسی میزان عوامل تاثیرگذار در تصادف‌های کشور، 52 درصد انسان،30 درصد مشکلات جاده‌ِای و13 درصد نقص فنی خودروها در تصادف‌های رانندگی نقش دارند.
بر اساس تحقیقات به عمل آمده توسط کارشناسان اداره راهور پلیس راهنمایی و رانندگی در سال 93 نزدیک به 156 هزار تصادف در جاده‌های کشور ثبت شده که 54 هزار مورد تصادف که نزدیک به یک سوم کل تصادفات را تشکیل می‌دهد مربوط به عوامل ناشی از مشکلات مربوط به جاده‌ها بوده است.

در این میان حدود 81 هزار تصادف که نزدیک به نیمی از کل تصادفات جاده‌ای سال 93 را شامل می‌شود ناشی از اشتباهات انسانی بوده است.

کارشناسان معتقدند که وضعیت هندسی جاده‌ها یکی از اصلی‌ترین عوامل تصادفات جاده‌ای است و رسیدگی به این موضوع خارج از کنترل پلیس و در حوزه اختیارات و فعالیت‌های وزارت راه است.

یکی دیگر از مشکلات جاده‌ای در کشور ما مربوط به مشکلات جاده‌های روستایی است. به این مفهوم که بیش‌تر جاده‌های فرعی روستایی نیازمند تسطیح و شن‌پاشی است و راه‌های اصلی روستایی نیازمند عملیات بهسازی و آسفالت است. متاسفانه جاده‌های بخش قابل‌توجهی از راه‌های روستایی و حتی برخی از شهرهای کوچک کشور نامناسب و دسترسی به آنها بر اثر تغییراتی محیطی و آب و هوایی از جمله بارندگی، سرما، توفان و باد شدید یا مه‌گرفتگی امکان‌پذیر نیست. به گونه‌ای که در فصل‌های مختلف سال ارتباط این مناطق با جاده‌ها و شهرهای بزرگ کشور قطع می‌شود و افراد در حال تردد در این جاده‌ها در راه می‌مانند.

مشکل بزرگ دیگر وجود مشکل در روشنایی جاده‌ها است. کمبود یا نبود علایم رانندگی و شب‌نما نبودن بسیاری از آنها، نبود یا وجود اشکال در گارد ریل و استفاده نکردن از گارد ریل فنری، نبود امکانات جدا کننده مسیرهای رفت و برگشت در تعدادی از جاده‌های کشور و مشکلات آسفالت و آب گرفتگی از جمله مشکلاتی است که موجب نا امن شدن جاده‌های کشور می‌َشود.

بر اساس اعلام عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، طی 10 سال گذشته سرمایه‌گذاری بسیار کمی در بخش نگهداری جاده‌ها کشور انجام شده است. به همین خاطر امروز بیش از 40 درصد از جاده‌های کشور در وضعیت نامناسبی قرار دارند و برای روکش آسفالت آنها به طور یک‌جا، هزاران میلیارد تومان بودجه لازم است.

البته وزارت راه در این زمینه در سال 93 اقدام‌های مناسبی انجام داده و میزان روکش آسفالت در سال گذشته بیش از 100 درصد افزایش داشته است. در زمینه روشنایی جاده‌ها نیز، بر اساس قانون مصوب تنها روشنایی تونل‌ها و گردنه‌های مه‌گیر باید از سوی وزارت راه تامین شود و باقی مسیر باید توسط نور خودروها صورت بگیرد.

به گفته وزیر راه نخستین اولویت وزارت راه، گسترش ITS به منظور مدیریت راه‌های کشور بود که با توجه به قرارداد نصب 1880 دوربین نظارتی در ابتدای سال پس از گذشت دو سال و نیم، هر 20 کیلومتر از راه‌های شریانی کشور که 75 درصد ترافیک کشور را به خود اختصاص می‌دهند، به این سیستم مجهز خواهد شد. بهسازی و روکش آسفالت جاده‌ها در رفع نقاط حادثه‌خیز اولویت دوم وزارت راه است که بر این اساس، سال گذشته، 10 میلیون تن آسفالت ریخته شد و قرار است این میزان در سال 94 به 15 میلیون تن افزایش پیدا کند.

برای تکمیل شبکه راه‌های کشور حدود 20 هزار کیلومتر راه مورد نیاز است. به طور متوسط برای ساخت هر متر راه اصلی یک میلیون تومان، هر متر بزرگراه 2 میلیون تومان و هر متر آزادراه 3 میلیون تومان هزینه می‌شود. با 51 هزار و 910 میلیارد تومان می‌توان حدود 26 هزار کیلومتر بزرگراه ساخت.

تجربه کشورهای موفقی از جمله سوئد نشان می‌دهد که اگر می‌خواهیم در کاهش تصادفات ترافیکی موفق باشیم باید سرعت ارتقای ایمنی راه و خودرو به طور هم‌زمان و با یک سرعت افزایش پیدا کند.

راهکارهای پیشگیری و کاهش تصادفات؛ اطلاع‌رسانی، آموزش و فرهنگ‌سازی

در این راستا بان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد سال‌های 2011 تا 2020 را دهه اقدام برای ایمنی جاده‌ها به منظور نجات جان پنج میلیون نفر در جهان عنوان کرده است که در طول سال بر اثر تصادف‌ها و حوادث رانندگی کشته می‌شوند. با توجه به تاکید دبیر کل سازمان ملل کشورهای مختلف جهان موظف هستند با بررسی دقیق علت تصادف‌های جاده‌ای و بررسی میزان تاثیرگذاری راننده، جاده، وسیله نقلیه و محیط شرایط را به دقت بررسی کنند و با افزایش استانداردهای موجود، شرایط افزایش سلامت ساکنان زمین را فراهم بیاورند.

در این زمینه احدی دبیر علمی چهارمین کنفرانس بین‌المللی حوادث رانندگی و جاده‌ای با اشاره به جایگاه کنفرانس‌ها و همایش‌ها در حوزه حوادث افزود: برپایی همایش‌هایی مانند چهارمین کنفرانس بین‌المللی حوادث رانندگی و جاده‌ای به‌عنوان یکی از اقدامات اساسی در حوزه انتقال دانش است که به عنوان یکی از لازمه‌های مدیریت ایمنی به شمار می‌رود.

شاید نتوان تحلیل دقیقی از اثربخشی چنین اقدامی به عمل آورد، ولی آنچه بدیهی است، تلاش در جهت پوشش کامل کنفرانس بر تمامی مسایل، توان و پتانسیل کاربرد تصمیمات و روش‌های نوین را افزایش خواهد داد.

همچنین شجاعی رئیس سازمان پزشکی قانونی در رابطه با بهترین شیوه فرهنگ‌سازی برای پیشگیری از تصادف‌ها تصریح کرد: باید تبلیغات مناسب و موثر و یادآوری‌های متداول و منظمی از طریق رسانه‌ها انجام شود. در مسیر تردد وسایل نقلیه ‌تراکت‌هایی نصب شود تا رانندگان را به رعایت ضوابط فراخواند. در صورت بروز تخلف از سوی رانندگان برای آن‌ها دوره‌های آموزشی برگزار شود و این گروه موظف به حضور در کلاس‌ها شوند. در این حوزه برگزاری همایش‌ و کنفرانس‌ هم موثر است و می‌توان در این برنامه‌ها موضوعات را علمی، تخصصی و جامع مورد بررسی قرار داد تا نتایج آن راهنمایی برای دستگاه‌های اجرایی،‌ پلیس و وزارت راه و تمام راننده‌ها باشد.

در این راستا نادران عضو کارگروه «مدل‌های پیش‌بینی و ارزیابی شاخص‌های ایمنی» چهارمین کنفرانس بین‌المللی حوادث رانندگی و جاده‌ای با اشاره به برگزاری همایش و کنفرانس‌های مختلف در زمینه پیشگیری از حوادث گفت: وقتی ما کنفرانسی را برگزار می‌کنیم دو گونه نگاه مطرح می‌شود. اول بحث اطلاع‌رسانی عمومی به جامعه و عموم مردم است به گونه‌ای که همه از آگاهی لازم برخوردار باشند و بدانند بحث حوادث، بحثی مهم به حساب می‌آید که به لحاظ علمی و سیاست‌گذاری مورد توجه قرار گرفته است.

نگاه بعد نگاه تخصصی است که در جامعه حرفه‌ای و فعالان به وجود می‌آید. این نگاه به موضوع راهبرد‌ها و راهکار‌هایی می‌پردازد که عملیاتی خواهد بود. این راهکار‌ها به متخصصان این اجازه را می‌دهد که به صورت کاربردی‌تر از دانش خود در ارائه راه‌حل برای برطرف کردن مشکلات استفاده کنند. از آنجا که در بحث ایمنی، آیین‌نامه‌ها، ضوابط و دستور‌ العمل‌های مدونی وجود ندارد، کنفرانس‌هایی مانند حوادث رانندگی و جاده‌ای می‌تواند کمک‌رسان باشد. بدون شک زمانی که تجارب مفید منتقل شود، می‌توانیم به صدور بیانیه نزدیک‌تر شویم.

خسارت 4 میلیارد و 800 میلیونی به خاطر صحبت با موبایل هنگام رانندگی

خبر واژگونی تریلری که ۶ تا خوردی صفر و آخرین مدل را در یکی از جاده های پر رفت و آمد مرکز ایران یعنی جاده شهر بابک استان کرمان نقش جاده کرده بود خیلی زود پخش شد. خوشبختانه راننده آسیب جدی ندیده بود اما همه آن ماشین های شاسی بلند و خوش آب و رنگی که روی یدک کش ماشین سنگین لم داده بودند تا به مقصد برسند در یک چشم بر هم زدن به یک مشت آهن پاره تبدیل شدند. 
  
به گزارش هفت صبح عکس های واژگون شدن لکسوس های یک میلیارد تومانی تند و تند در شبکه های اجتاعی دست به دست می چرخید و مرد مضطربی که داخل یکی از عکس ها ایستاده بود با حسرتی عمیق به ماشین های له شده نگاه می کرد که… حالا ۱۰ روز از وقوع این حادثه گذشته. جاده همان دقایق اولیه باز شد و ماشین های خوش آب و رنگ و له و لورده به پارکینک پلیس راه منتقل شدند. تریلر واژگون شده که به هم خانواده های آخرین مدلش دهن کجی می کرد با جرثقیل به حالت اول برگشت و همه چیز تمام شد.  حالا که آب ها از آسیاب افتاده است به سراغ مجتبی ضیایی ۳۵ ساله – راننده همان تریلر – که لقب بدشانس ترین راننده ترانزیتی را این روزها در بین همکارهایش به خود اختصاص داده است رفتیم تا ریز و درشت همه اتفاق های آن روز را از زبان خودش برای مان تعریف کند. 
 
هنوز توی شوک ماجرا هستم 
اولین سوالی که بین مان رد و بدل می شود این است که شماره اش را از کجا به دست آوردیم. بعد هم که خیالش راحت می شود که خبرنگار هستیم و برای شنیدن اصل ماجرا به سراغ خودش رفته ایم، می گوید اصلا حرف روزنامه ها را قبول ندارم. حادثه ساعت ۱۴ و ۱۸ دقیقه اتفاق افتاد، آن وقت همه جا نوشته اند که بر اثر خواب آلودگی ماشین واژگون شده است. آخر آن وقت روز کدام راننده عاقلی پشت فرمان خوابش می برد. سر صبح که نبود. تازه ناهار خورده بودیم و استراحت کرده بودیم. قرارمان این بود که زودتر خودمان را به استراحتگاه برسانیم که خب یکهو این اتفاق افتاد.  مجتبی ضیایی ۳۵ ساله است و دیپلم دارد. متاهل است و دوتا بچه دارد. حالا ادامه می دهد: خدا به من رحم کرد هر چند که خیلی خسارت به بارم وارد شد اما خدا یک بار دیگر به من ثابت کرد که آقا مجتبی هوایت را دارم. خیالت راحت. دست خدا درد نکند. اگر کمک حالم نبود من هم راحت مثل آب خوردن زیر بار آن همه آهن پاره له می شدم و داخل آن بیابان هیچ کسی هم به دادم نمی رسید. 
 
ماجرا چه بود؟ 
مجتبی که از بین حرف هایش معلوم است رابطه خوبی با روزنامه ها ندارد و فقط رادیو گوش می دهد، می گوید: ۱۳ سال است راننده ام. ۸ ساله که با ماشین سنگین کار می کنم. ماشین که برای خودم نیست اما راننده خوبی ام که شرکت های حمل و نقل با من قرارداد می بندند و بارهای سنگین و گرانقیمت را به من و همکارانم می سپارند. تازه از یک سرویس سخت برگشته بودم. استراحتم کامل بود. به شرکت که مراجعه کردم گفتند باید بروم بندر لنگه بار دارند.بارمان ماشین بود. باید ماشین ها را بار می زدیم و طبق نقشه ای که به ما داده بودند، بار را سر زمان مشخص در عراق به صاحب بار که یک بنگاه دار ماشین بود تحویل می دادیم. ۴ تا لکسوس و دوتا تویوتا هاویلوس را من بار زدم. همین بار را هم سرویسم داشت. ساز و کارمان اینطوری بود که چون بار شرکتی هستش و اصولا شاگرد همراه ما نیست در نتیجه با فاصله زمانی مشخص که بین یک ساعت تا یک ساعت و نیم است با هم حرکت می کنیم که اگر خدایی نکرده برای یکی مشکلی پیش آمد همدیگر را کاور کنیم و بار را سر وقت تحویل بدهیم.  آقا مجتبی که انگار دارد فیلم تعریف می کند ادامه می دهد: هنوز هم توی شوک ماجرا هستم. همه آن اتفاق ۴ میلیارد و خرده ای در عرض ۱۰ تا ۲۰ ثانیه افتاد. از اینکه زنده ام خیلی خوشحالم اما ۴ میلیارد خسارت پول کمی نیست. من یک راننده ام. هنوز هم به ماجرا که فکر می کنم مغزم سوت می کشد. 

مقصر اصلی؛ «موبایل» 
راننده بدشانس ماجرا ادامه می دهد: برای ناهار که توقف کردیم من جلوتر بودم. قرار شد هم سرویسم زودتر راه بیفتد، بعد من راه بیفتم. گفتم که برنامه سفرمان با هم یک ساعت اختلاف داشت و پشت هم را داشتیم. وارد استان کرمان نشدیم. از بندر لنگه که راه افتادیم تا محل حادثه ۵۰۰ کیلومتر را رانندگی کرده بودیم. من تنها رانندگی می کنم. شرکت هم دوست ندارد که کمک راننده داشته باشیم. سفرها بلندمدت است. اجازه و وقت استراحت کامل را داریم، خودم هم ترجیح می دهم که شاگرد راننده نداشته باشم.  ماشین های الان دیگر همه امکانات را دارند. آدم حوصله اش سر نمی رود. برای ما که راننده جاده های مواصلاتی هستیم باید حواس مان شش دانگ باشد هم بهتره که تنها باشیم. داشتم می گفتم، ناهار خوردیم بعد هم اول هم سرویسم راه افتاد. طبق ساعت یک ساعت از رفتنش که گذشت من هم راه افتادم. داخل کمربندی شهر بابک بود که موبایلم زنگ خورد. برای یک شرکتی کار کرده بودم ازشان طلب داشتم اما اختلاف حساب داشتیم. جاده خلوت بود. سرعتم هم زیاد نبود. داشتم رانندگی می کردم که پشت گوشی دعوای مان شد. اونقدر عصبانی بودم که یکهو فرمان از دستم در رفت و دنیا جلوی چشم هایم تیره و تار شد. 
 
تا چند ساعت هنگ بودم 
ضیایی با تشکر از ماموران پلیس راه کرمان می گوید: اولش که فکر می کردم مرده ام. همه دنیا دور سرم چرخید و بعد هم آوار شد. دیگر چیزی یادم نمی آید. بعد هم فقط صدای یا امام حسین و یا ابوالفضل را می شنیدم. بیهوش شده بودم. به هوش که آمدم تازه متوجه شدم برای خودم اتفاقی نیفتاده بود. همانجا سرپایی مداوا شدم اما ماشین ها همه داغون شده بودند. ۴ تا لکسوس صفر تبدیل شده بودند به آهن پاره. دوتا تویوتا هاویلوکس هم داشتم که اونها هم حسابی خراب شده بودند. از روی تخت آمبولانس که بلند شدم زبانم بند آمده بود. جرأت هم نمی کردم به کسی زنگ بزنم.  چند دقیقه که گذشت به اولین کسی که زنگ زدم و ماجرا را تعریف کردم هم سرویسم بود که خدا پدر و مادرش را بیامرزد، زود برگشت. ماشین ها را از داخل جاده به حاشیه جاده منتقل کردند تا محور بسته نشود. بعد هم دستور دادند که جرثقیل بیاورند و تریلر را به حالت اولش برگردانند. کارشناس اداره راه و پلیس راهنمایی و راننندگی هم خیلی زود آمد. عکس هایی هم که پخش شده توسط مردم گرفته شده. همه حسرت آن عروسک های خوشگل و شاسی بلند را می خوردند که به یک چشم بر هم زدن به آهن پاره تبدیل شدند. من خودم هم که حالم جا آمد و خیالم از زنده ماندن خودم راحت شد، دلم برای آن ماشین های خوشگل که به خاطر اشتباه من نابود شدند خیلی سوخت.  او ادامه می دهد: حادثه خیلی وحشتناک بود. تا دو سه روز هیچی به خانواده ام نگفتم اما بعد هی بیمه و شرکت زنگ زدند و همسرم متوجه ماجرا شد. حالا هم دیگر دوست ندارد که من راننده ترانزیت باشم و اصرار دارد که کارم را عوض کنم. 
 
در انتظار جواب بیمه 
ضیایی حالا برگشته به خانه اش، هر چند به خاطر اینکه آخرین سرویسش را نتوانسته به دست مالک برساند حسابی دمق است و می گوید: باید کارم را عوض کنم. برای ما اینجور اتفاق ها تاوانش از دست دادن کارمان است. دیگر خیلی سخت می شود آن اعتماد از دست رفته را برگرداند. من هم اگر جای مدیرعامل های شرکت های حمل و نقل باشم به راننده هایی که تصادف های سنگین دارند بار نمی دهم.  بعد از ۸ سال کار با ماشین سنگین باید با این حرفه که دوستش هم دارم خداحافظی کنم و به فکر یک کار جدید باشم. هر چند همسرم هم دیگر راضی نیست راننده جاده باشم. من دوتا بچه دارم، ترجیحش بر این است که کارم را عوض کنم. خودم هم بعد از آن حادثه دیگر دست و دلم به نشستن پشت فرمان نمی رود دارم دنبال یک کار جدید می گردم. شاید هم دوباره از صفر شروع کردم. 
 

این راننده بدشانس ادامه می دهد: خدا را شکر که همه ماشین ها و ماشین کشنده بیمه بودند. خودم هم بیمه بودم. این جور بارهایی که ارزش شان میلیاردی هست باید حتما بیمه سنگین داشته باشند. همه شرکت ها هم بیه این قبیل بارها را قبول نمی کنند چون هم مسیرها طولانی است هم جاده ها زیاد استاندارد نیست. از طرف دیگر این جاده های جنوبی راهزن و اشرار هم دارند که باید حواست شش دانگ باشد که یک وقت خدایی نکرده گرفتارشان نشوی. برای همین ما فقط روزها حرکت می کنیم.  او ادامه می دهد: خیلی دوست داشتم یکی از آن لکسوس های خوشگل برای من باشد. خودم آر دی دارم اما خب آرزو که بر جوانان عیب نیست. می توانم آرزو کنم که ای کاش من هم یک دونه از آن ماشین ها داشتم.  ضیایی می گوید: بیمه خسارت را ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان برآورد کرده که خیلی زیاده. حالا باید منتظر جواب کارشناسی پلیس راهنمایی و رانندگی باشیم. جدا از آن نماینده بیمه و نماینده شرکت لکسوس و نماینده شرکت حمل و نقل جاده ای و من باید در جلسه مشترک شرکت کنیم تا جریمه من مشخص شود.

چهارمین کنفرانس بین المللی سوانح رانندگی و جاده ای

چهارمین کنفرانس بین‌المللی حوادث رانندگی و جاده‌ای کنفرانس در دانشکده فنی دانشگاه تهران برگزار شد.

هدف از برگزاری این کنفرانس سعی در کاستن آمار تأسف بار مقتولین و مجروحین این حوادث بود و نحوه مقابله با قانون‌گریزی و به‌ویژه قانون‌ستیزی بخشی از رانندگان خودروها اعم از سبک و سنگین و موتورسوارانی است که عادت اصلی‌شان خلاف، مقابله و ستیز با قوانین است، حتی اگر به قیمت جانشان تمام شود و طرف مقابل را نگون‌بخت کند.

Member Of The

http://roadsafetyngos.org/


Improve public traffic safety culture and raise public awareness through target group education. Try to make this sentence acceptable for all that: “Safety Starts With Me”
Find out more >

تصاویر و عکسهای منتخب

1za نمایش موارد بر اساس برچسب: جاده | جمعیت طرفداران ایمنی راهها
3za1 نمایش موارد بر اساس برچسب: جاده | جمعیت طرفداران ایمنی راهها
2za نمایش موارد بر اساس برچسب: جاده | جمعیت طرفداران ایمنی راهها
4zaa نمایش موارد بر اساس برچسب: جاده | جمعیت طرفداران ایمنی راهها
Slider

آدرس و تلفن تماس ما

  • لوگوی جمعیت طرفداران ایمنی راهها
  • آدرس : تهران، خیابان ولیعصر، خيابان شهيد استاد مطهري، شماره 492، طبقه دوم
  • كدپستي: 1595813515
  • فکس : 88911764 (۰۲۱)
  • تلفن : 88908605 و 88926832 (021)
  • ایمیل : info {@} rsss.ir

telegram rsss channel